Brown Brothers Harrimanရဲ့ နိုင်ငံတကာ ဈေးကွက်ပညာရှင်ဖြစ်တဲ့ အီလန် စလော့(Ilan Solot) ရေးဆွဲထားတဲ့ ဇယားကတော့ Nasdaq အညွှန်းကိန်းကို S&P 500 အညွှန်းကိန်းနဲ့ စားလိုက်တဲ့ နည်းပညာကုမ္ပဏီ အညွှန်းကိန်းက ဘစ်ကွိုင်(Bitcoin)နဲ့  ခိုင်မာတဲ့ဆက်စပ်မှုကို ပြသထားပါတယ်။

အနီရောင်လိုင်းနဲ့ ပြသထားတဲ့ တက်ဈေးကတော့ နည်းပညာကုမ္ပဏီတွေရဲ့ ရှယ်ယာက ရှယ်ယာဈေးကွက် ပျှမ်းမျှ အကျိုးအမြတ်ထက် ပိုမို မျာပြားနေတာကို ပြသထားတာ ဖြစ်ပြီး၊  ဘစ်ကွိုင်(Bitcoin)နဲ့  ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေကြေးများအတွက် ဈေးကွက်ကောင်းချိန် ဖြစ်ပါတယ်။

“အခြားသော ဘဏ္ဍာရေးပိုင်ဆိုင်မှုများလိုပဲ ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေကြေးကလည်း ဈေးကွက် ပြောင်းလဲမှု အကြီးအကျယ်ကို ကြုံတွေရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီနှစ်အတွက် ဒစ်ဂျဏ်တယ်ငွေကြေး(ဘစ်ကွိုင်)ကတော့ နည်းပညာကုမ္ပဏီရှယ်ယာတွေ ဈေးကောင်းနေချိန်မှာ ပိုကောင်းမယ်”လို့ စလော့(Solot) က အီးမေးလ်မှာ ဖြေထားပါတယ်။ "Nasdaq/S&P 500 အချိုးကို အသုံးပြုပြီး ဒီ ဆက်စပ်မှုကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဒီလို ဆက်စပ်မှုက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများကို အခြေခံတွက်ချက်ထားခြင်း (သို့) ပိုင်ဆိုင်မှု နှစ်ခုစလုံးရဲ့ ဘီတာ(Beta)က မြင့်မားလို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။" ဘီတာ(Beta)ဆိုတာကတော့ စျေးကွက်နှင့်အညီ တန်ဖိုးပြောင်းလဲမှု နှုန်းထား ဖြစ်ပါတယ်။

"ဒါပေမဲ့ အထူးသဖြင့် ဘစ်ကွိုင်(Bitcoin)မဟုတ်တဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေကြေးများအတွက် ဒီဆက်စပ်မှုဟာ လျော့နည်းနိုင်တယ်လို့ ထင်မိပါတယ်”လို့ စလော့(Solot)က ဖြေထားပါတယ်။

အခုအချိန်မှာတော့ ဘစ်ကွိုင်(Bitcoin)ရဲ့ ဈေးနှုန်းက နည်းပညာကုမ္ပဏီများရဲ့ ရှယ်ယာဈေးနှုန်းနဲ့ ဆက်စပ်မှု ရှိနေပြီး၊ နည်းပညာကုမ္ပဏီများရဲ့ ရှယ်ယာဈေးနှုန်းကတော့ Fedရဲ့ အတိုးနှုန်း တိုးမြှင့်နိုင်ခြေကို ခန့်မှန်းနေကြတဲ့ အခြေအနေမှာ ဈေးနှုန်း  ကျဆင်းနေတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

သတင်းအရင်းအမြစ်: Coindesk

Þ ‘Tapering’ဆိုတာ ဘာလဲ။ ဘာကြောင့် အမေရိကန် Fed ကနေ ‘Tapering’ကို စတင် လုပ်ဆောင်နေတာလဲ။

ဘဏ္ဍာရေးလောကမှာတော့ 2021 ခုနှစ် တစ်နှစ်လုံးမှာ တိပ်ပါ(Taper) ကို ဘယ်အချိန်မှာ စတင်မလဲ ဆိုတာနဲ့ ပက်သက်ပြီး အများဆုံး ပြောဆိုခဲ့ကြပါတယ်။  USမှာတော့ တိပ်ပါ(Taper) ကို စတင် လုပ်ဆောင်နေပြီဆိုပေမဲ့ ၎င်းရဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး မေးခွန်းတွေ ရှိနေပါသေးတယ်။  တိပ်ပါရင်း(Tapering)ဆိုတာက‌တော့ ‘အစိုးရငွေတိုက်ချေးငွေစာချုပ် ပမာဏ အများအပြား ဝယ်ယူခြင်းကို ဖြည်းဖြည်းချင်း အဆုံးသတ်ခြင်း’ဆိုတဲ့ လုပ်ဆောင်မှုရဲ့ အတိုကောက်စာလုံး ဖြစ်ပြီး 2020 ခုနှစ်အစောပိုင်းမှာ ကိုရိုနာကြောင့် စီးပွားရေး ထိခိုက်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက် အမေရိကန်ရဲ့ Fed ကနေ အစိုးရငွေတိုက်ချေးငွေစာချုပ် ပမာဏ အများအပြား ဝယ်ယူခြင်းကို လုပ်ဆောင်လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။  Fed ကတော့ အားနည်းနေသေးတဲ့ စီးပွားရေးကို ပံ့ပိုးပေးခြင်းနဲ့ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကို ဟန်ချက်ညီညီ ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ မျှော်လင့်တာပါ။  အနီးအနားနိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ ဥရောပဗဟိုဘဏ်နှင့် ဂျပန်နိုင်ငံ ဗဟိုဘဏ်တို့ကတော့ တိပ်ပါရင်း(Tapering)နဲ့ အဝေးဆုံးမှာ ရှိနေပြီး၊ အခြားနိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ အထူးသဖြင့် လက်တင်အမေရိကနိုင်ငံတွေကတော့ ကုန်ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုကို လျော့ချဖို့အတွက် အတိုးနှုန်းကို အလျင်အမြန် မြှင့်တင်ခဲ့ကြပါတယ်။

1. တိပ်ပါ(Taper) ဆိုတာ ဘာလဲ။

တိပ်ပါ(Taper) ဆိုတာကတော့ Fed ရဲ့ အစိုးရငွေတိုက်ချေးငွေစာချုပ်နဲ့ အစိုးရအာမခံ အိမ်ယာချေးငွေစာချုပ်များ ပြည်လည်ဝယ်ယူခြင်းကို ဖြည်းဖြည်းချင်း လျော့ချတဲ့ အချိန်မှာ အသုံးပြုပါတယ်။  ရည်မှန်းချက်ကတော့ ဈေးကွက်ပျက်စီးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ အလွန်အကျွံ ဝယ်ယူသုံးစွဲခြင်းဆိုတဲ့ စီးပွားရေးစနစ်ကို နှေးကွေးသွားစေဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။  Fed ကတော့ အစိုးရငွေတိုက်ချေးငွေစာချုပ်များကို တစ်လမှာ ဒေါ်လာ 120 ဘီလီယံ ၀ယ်ယူနေခဲ့ပေမဲ့ နိုဝင်ဘာလကနေ စပြီး တစ်လကို ဒေါ်လာ 15 ဘီလီယံနှုန်း လျော့ချကာ ဝယ်ယူခဲ့ပါတယ်။  ဒီ နှုန်းထားနဲ့ဆိုရင် 2022 နှစ်လယ်မှာ လျော့ပြီး ဝယ်ယူတဲ့ အစီအစဉ်ကို အဆုံးသတ်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

2. Fed က ဘယ်လောက်ဝယ်ခဲ့လဲ။

2020 ခုနှစ် မတ်လ အစောပိုင်းမှ 2021 ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလနှောင်းပိုင်းအထိ၊ Fedကတော့ သူရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုတန်ဖိုးကို နှစ်ဆကျော်ဖြစ်တဲ့ဒေါ်လာ 8.7 ထရီလီယံအထိ တိုးမြင့်ခဲ့ပါတယ်။ စျေးကွက်ငွေဖြစ်လွယ်မှုကို ထိန်းသိမ်းဖို့အတွက် အစိုးရငွေတိုက်စာချုပ်ချေးငွေ ပမာဏ အများအပြား ဝယ်ယူခြင်းကို ကနဦး 3လမှာ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး၊ လစဉ် သတ်မှတ်ပမာဏအတိုင်း ပုံမှန် ဝယ်ယူခြင်းကိုတော့ 2020 ဒီဇင်ဘာမှာ ပြောင်းလဲ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။  ဝယ်ယူခြင်းကိုတော့ စီးပွားရေးစနစ် "သိသိသာသာနောက်ထပ်တိုးတက်မှု" ရှိလာတဲ့အထိ လုပ်ဆောင်မယ်လို့ ထားရှိခဲ့တာပါ။

3. ရည်မှန်းချက်က ဘာလဲ။

Fedရဲ့ စီးပွားရေး လည်ပတ်မှု နှေးကွေးခြင်းကို တိုက်ဖျက်တဲ့ ပုံမှန်နည်းလမ်းကတော့ အတိုးနှုန်းများ လျော့ချခြင်း၊ ဘဏ်များကိုအတိုးနှုန်းသက်သက်သာသာနဲ့ ချေးငွေများ ထုတ်ချေးစေခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ 2008 ဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အတည်း ပြီးနောက်မှာFED ကတော့ သူ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ကာလတို အတိုးနှုန်းကို သုညအထိ ဖြတ်တောက်ခြင်းက မလုံလောက်ဘူးဆိုတာကို သိရှိလာခဲ့ပါတယ်။  ဒါကြောင့် Fed ကတော့ စျေးကွက်ကနေ အတိုးနှုန်း သတ်မှတ်ပေးတာ ဖြစ်တဲ့  ကာလရှည်စာချုပ်များကို စတင်ဝယ်ယူခဲ့ပါတယ်။ ဒါကို အရေအတွက် လျော့နည်းစေခြင်း(Quantitative Easing)လို့ ခေါ်ပါတယ်။  ကာလရှည်ငွေချေးစာချုပ်များ ၀ယ်လိုအား များလာခြင်းက ၎င်းတို့ရဲ့ ချေးငွေ အကျိုးအမြတ်(အတိုးနှုန်း)ကို လျော့နည်းစေလို့ ဖြစ်ပါတယ်။

4. အခြားဗဟိုဘဏ်များလည်း ဒီနည်းလမ်းကို အသုံးပြုပါသလား။

အသုံးပြုပါတယ်။ အင်္ဂလန်ဗဟိုဘဏ်၊ ဂျပန်ဗဟိုဘဏ် နှင့် ဥရောပဗဟိုဘဏ်တွေမှာ အသုံးပြုနေပါတယ်။  ဂျပန်ဗဟိုဘဏ်နဲ့ ဥရောပဗဟိုဘဏ်ကတော့ ဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အတည်း ပြီးကတည်းက ချေးငွေစာချုပ်များကို ဆက်တိုက် ဝယ်ယူခဲ့ပြီး၊ ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားပြီးနောက်မှာတော့ ဝယ်ယူမှုကို ထပ်တိုးခဲ့ပါတယ်။ Covid-19 အကျပ်အတည်းက ယခင်က ချေးငွေစာချုပ်များ ဝယ်ယူခြင်းကို မလုပ်ဆောင်တဲ့ ဗဟိုဘဏ်တွေဖြစ်တဲ့ ကနေဒါ၊ ချီလီနှင့် အင်ဒိုနီးရှားဗဟိုဘဏ်များကိုလည်း လုပ်ဆောင်ဖို့ ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။

5. Fedကတော့ အရင်က တိပ်ပါရင်း(Tapering)ကို လုပ်ဆောင်ဖူးပါလား။

လုပ်ဆောင်ဖူးပါတယ်။ အစပိုင်းမှာ ပြဿနာ အနည်းအငယ် ရှိခဲ့ပေမဲ့ အဆင်ပြေပြေနဲ့ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ Fedဥက္ကဋ္ဌ ဘန်း ဘာနိပ်(Ben Bernanke) က 2013 ခုနှစ် မေလမှာ ဗဟိုဘဏ်က ၎င်းရဲ့ ချေးငွေစာချုပ်များ ဝယ်ယူမှုများကို လျော့ချဖို့ စဉ်းစားနေကြောင်း ပြောကြားပြီးနောက်မှာ၊ ဘဏ္ဍာရေးဈေးကွက်မှာတော့ တိပ်ပါရင်း တန်ထရမ်(Tapering Tantrum)လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ တိပ်ပါရင်း(Tapering)ရဲ့ ရိုက်ခတ်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။  အကျိုးဆက် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကာလရှည်ချေးငွေ အတိုးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခြင်းက အမေရိကန် အိမ်ရာလုပ်ငန်းနှင့် ထွန်းသစ်စဈေးကွက်များကို အခက်တွေ့စေခဲ့ပါတယ်။ Fedကတော့ 2013 ဒီဇင်ဘာမှာ တိပ်ပါရင်း(Tapering)ကို လက်တွေ့ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး  2014 ခုနှစ် အောက်တိုဘာလအထိ တစ်လမှာ ဒေါ်လာ 10 ဘီလီယံ လျော့ချဝယ်ယူခဲ့ပါတယ်။

6. Fedက အခု ဘာကြောင့် တိပ်ပါရင်း(Tapering)ကို လုပ်ဆောင်ရတာလဲ။

အမေရိကန် စီးပွားရေးက ကပ်ရောဂါဘေးကနေ ပြန်လည် နာလန်ထူလာပြီးနောက်၊ ထုတ်လုပ်မှု များပြားလာခြင်းနဲ့ ဝယ်လိုအား မြင့်တက်လာြခင်းက  ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကို မြင့်မားလာစေခဲ့ပါတယ်။  အခု ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကတော့ 1982 ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှာ အမြင့်ဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအတောအတွင်းမှာ အလုပ်လက်နှုန်းထားကလည်း နိုဝင်ဘာလမှာ 4.2% ကို ကျဆင်းသွားပြီး၊ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများလည်း ဆက်လက်တိုးလာနေပါတယ်။ Fed ဥက္ကဋ္ဌ ဂျရုန်း ပါဝဲ(Jerome Powell)ကတော့ တိပ်ပါရင်း(Tapering)ကို လုပ်ဆောင်ရင်တောင် အခု နှုန်းထားက ကုန်ဈေးနှုန်း တိုးတက်နှုန်းထက် ပိုမို မြန်နိုင်တယ်လို့ အကြံပြုခဲ့ပါတယ်။ ဥက္ကဌနဲ့ အခြား Fed တာဝန်ရှိသူများက တိပ်ပါရင်း(Tapering)မပြီးမချင်း အတိုးနှုန်းမြင့်ဖို့ စဉ်းစားသွားမှာ  မဟုတ်ကြောင်းကိုလည်း အလေးပေး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။  စက်တင်ဘာလထဲမှာတော့ Fed တာဝန်ခံများက အတိုးနှုန်းကို 2022 (သို့)2023 မှာ မြင့်တင်ဖို့အတွက် ဆွေးနွေးခဲ့ရာမှာ သဘောတူညီချက် မရရှိသေးပါဘူး။

7. သတိပြုရမယ့် အန္တရာယ်တွေက ဘာတွေဖြစ်မလဲ။

အများကြီးရှိပါတယ်။ Fed ရဲ့ ဘဏ္ဍာရေးစနစ်ထဲကို လောင်းထည့်လိုက်တဲ့ ငွေကြေးတွေက အမေရိကန် စတော့များနှင့် အိမ်ယာစျေးနှုန်းများကို စံချိန်တင် မြင့်မားစေဖို့ တွန်းအားပေးခဲ့ပါတယ်။ ရင်းနှီးမြုပ်နှံသူတွေကတော့ Fed ရဲ့ တိပ်ပါရင်း(Tapering)ပမာဏ များများ လုပ်ဆောင်ခြင်းက အတိုးနှုန်းကို မြင့်လိုက်မယ့် အလားအလာလို့ အဓိပ္ပာယ်သတ်မှတ်ကြပါတယ်။ လျော့ချတဲ့ မူဝါဒကို မြန်မြန်ဆန်ဆန် လုပ်ဆောင်ခြင်းကတော့ အခုလိုမျိုး မသေချာမရေရာမှုများ ရှိနေချိန်၊ ကျန်းမာရေးအကျပ်အတည်းကာလတွင်းမှာ စီးပွားရေး ပြန်လည်ဦးမော့လာမှုကို နှောင့်နှေးစေနိုင်တာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။  လျော့ချတဲ့ မူဝါဒကို နှေးနှေးကွေးကွေး လုပ်ဆောင်ခြင်းကတော့ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကို ဆက်လက် ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဥရောပနှင့် အာရှနိုင်ငံတွေမှာဆောင်းတွင်း လောင်စာဆီ ပြတ်လပ်ခြင်း၊ စွမ်းအင်စျေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခြင်းက အထက်မှာ ဖော်ပြခဲ့တဲ့ အလားအလာများအတွက် ပိုမို စိုးရိမ်စရာလည်း ဖြစ်နေပါတယ်။

8. အခြား ဗဟိုဘဏ်များလည်း ပါဝင် လုပ်ဆောင်မှု ရှိပါလား။

ဥရောပဗဟိုဘဏ်(ECB)ကတော့ 2021ခုနှစ်ရဲ့ နောက်ဆုံးသုံးလပတ်မှာ ၎င်းရဲ့ ချေးငွေစာချုပ် ဝယ်ယူမှု ပမာဏကို ဖြတ်တောက်မယ်လို့ ပြောခဲ့တာ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဥရောပဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ဥက္ကဌ ခရစ်စတင်း လာဂိတ်(Christine Lagarde)ကတော့ ထို လုပ်ဆောင်မှုက တိပ်ပါရင်း(Tapering) မဟုတ်ဘဲ ချေးငွေစာချုပ်များ ဆက်လက် ဝယ်ယူဖို့အတွက် ပြုပြင်ပြောင်းလဲခြင်းသာ ဖြစ်တယ်လို့ အလေးထား ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။  ဥရောပဗဟိုဘဏ်ကတော့ ငွေကြေးပေါ်လစီနဲ့ ပက်သက်တဲ့ အခြေခံပြင်ဆင်မှုတွေကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပေမဲ့ ဘရာဇီး၊ ချီလီ၊ မက္ကဆီကိုနှင့် ပါရာဂွေးရှိ ဗဟိုဘဏ်များ၊ ဟန်ဂေရီ၊ နယူးဇီလန်၊ နော်ဝေးနှင့် ပါကစ္စတန် ဗဟိုဘဏ်တွေကတော့ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုအပေါ် ချေးငွေအတိုးနှုန်း မြင့်တင်ခြင်းဖြင့် တုန့်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ဂျေပီမော်ဂန် ချေ့စ် ကုမ္ပဏီ (JPMorgan Chase & Co.)ရဲ့ စီးပွားရေးပညာရှင်များကတော့ ဖွံ့ဖြိုးပြီး ဈေးကွက်ရဲ့ ဗဟိုဘဏ်တွေကတော့2022 ခုနှစ်မှာ ၎င်းတို့ရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုထဲကို ဒေါ်လာ 1.5 ထရီလီယံ ထပ်ပေါင်းထည့်မယ်လို့(ချေးငွေစာချုပ်များ 1.5ထရီယံတန်ဖိုး ဝယ်ယူမှာဖြစ်ကြောင်း) ခန့်မှန်းထားပါတယ်။

သတင်းအရင်းအမြစ်: Washingtonpost